کابل فشار قوی چیست HV: انواع، کاربرد و راهنمای خرید کابل فشار قوی

کابل فشار قوی چیست؟ HV: هر آنچه باید بدانید

در قلب شبکه‌های گسترده‌ی برق که از میان شهرهای ما عبور کرده و کل قاره‌ها را در می‌نوردند، کابل‌های فشارقوی (HV) قرار دارند. این کابل‌ها مقادیر زیادی انرژی الکتریکی را برای مسافت‌های طولانی برای تأمین انرژی ساختمان‌ها، صنایع، معادن و غیره منتقل می‌کنند و زندگی روزمره‌ی ما را شکل می‌دهند.

در این مقاله، ما به کاوش در مورد کابل فشار قوی (HV) خواهیم پرداخت، از جمله تعریف، انواع و اندازه‌ها، کاربرد، نحوه شناسایی و اتصال و راهنمای خرید کابل فشار قوی HV. حالا بیایید به سراغ موضوع اصلی برویم.

مشخصات کابل فشار قوی (HV) چیست؟

کابل فشار قوی یک کابل برق تخصصی است که برای انتقال ایمن، قابل اعتماد و کارآمد برق در سطوح ولتاژ بالاتر از کابل‌های معمولی استفاده می‌شود. این کابل‌ها با توانایی تحمل فشار الکتریکی و سطح ولتاژ بسیار بالا، که معمولاً 64/110 کیلوولت و پایین‌تر هستند (و برای ولتاژهای بسیار بالا بالاتر از 110 کیلوولت) شناخته می‌شوند. به دلیل شدت میدان الکتریکی بالا و ظرفیت کم مرتبط با تک هادی، کابل‌های فشار قوی معمولاً در این پیکربندی هستند و از کابل‌های 69 کیلوولت و 110 کیلوولت به طور رایج استفاده می‌شود.

در مقایسه با کابل‌های فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV)، کابل‌های فشار قوی (HV) ساختار پیچیده‌تری با لایه‌های بیشتر دارند. این کابل‌ها شامل عایق سه لایه‌ی اکسترودر شده (co-extruded) و لایه‌های محافظ هستند و ساختار آن‌ها از داخل به خارج به طور کلی به صورت زیر است:

• رساناهای رشته‌ای مسی یا آلومینیومی
• نوار پوششی
• صفحه‌ی محافظ رسانا
• عایق XLPE
• صفحه‌ی محافظ عایق
• لایه‌ی بافر
• غلاف فلزی
• زره (اختیاری)
• غلاف بیرونی

این ساختار محکم است که باعث می‌شود کابل‌های فشار قوی در برابر فشار فیزیکی، خوردگی، سایش و رطوبت بسیار مقاوم باشند.

سیم‌های فشار قوی اجزای ضروری سیستم‌های انتقال و توزیع برق هستند، مانند نیروگاه‌ها، پست‌های فرعی، پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، تاسیسات صنعتی و غیره. این سیم‌ها اتصال بین منابع برق و شبکه را تسهیل می‌کنند و توزیع کارآمد برق را برای مصرف‌کنندگان نهایی امکان‌پذیر می‌سازند. مزایای ظرفیت انتقال زیاد، عملکرد الکتریکی خوب و سهولت در نصب و راه‌اندازی، باعث شده است که کابل‌های فشار قوی به طور گسترده در سیستم‌های برق امروزی مورد استفاده قرار گیرند و برای اطمینان از تامین برق پایدار و کارآمد برای زیرساخت‌های برق مدرن، حیاتی هستند.

انواع کابل فشار قوی (HV):

کابل‌های فشار قوی معمولاً بر اساس عواملی مانند درجه‌ی ولتاژ و نیازهای خاص طبقه‌بندی می‌شوند، به طوری که هر نوع، طراحی و پیکربندی منحصر به فرد خود را دارد. در ادامه، به رایج‌ترین انواع کابل فشار قوی اشاره می‌شود.

• کابل فشار قوی قدرت: برای انتقال و توزیع برق فشار قوی 69 کیلوولت تا 110 کیلوولت.
• کابل کواکسیال فشار قوی: برای انتقال برق فشارقوی با به حداقل رساندن خطر تداخل الکتریکی طراحی شده است و در مواد مختلفی از جمله سیلیکون، پلی اتیلن، EPR، XLPE و PTFE موجود است. این کابل‌ها معمولا به صورت کابل‌های دارای شیلد و بدون شیلد پیکربندی می‌شوند. در کاربردهای فشارقوی، برخی از کابل‌های کواکسیال فشار قوی می‌توانند جایگزین کابل‌های کواکسیال استاندارد RG316 یا RG213 شوند.
• کابل فشارقوی زیرزمینی: برق را در مسافت‌های طولانی زیر زمین با ولتاژهایی از 36 کیلوولت تا 230 کیلوولت انتقال و توزیع می‌کند. این کابل‌ها در مناطق شهری رایج هستند و معمولاً زمانی به کار می‌روند که امکان استفاده از خطوط هوایی برقرار نباشد یا خطوط هوایی ظاهر زشتی را ایجاد کرده باشند.
• کابل فشار قوی اضافی (EHV) و فوق فشار قوی (UHV): برای مسافت‌های طولانی و ظرفیت‌های فوق العاده بالا طراحی شده‌اند. کابل‌های EHV می‌توانند جریان‌های الکتریکی بالاتر از 230 کیلوولت (kV) را حمل کنند، در حالی که کابل‌های UHV برای تحمل جریان‌هایی بیش از 800 کیلوولت طراحی شده‌اند.
• کابل فشار قوی جریان مستقیم (HVDC): کابل‌های HVDC برای انتقال کارآمد جریان مستقیم فشار قوی در فواصل طولانی با کمترین اتلاف انرژی طراحی شده‌اند. این کابل‌ها نقش مهمی در بهبود اتصال شبکه و تسهیل ادغام منابع انرژی تجدیدپذیر ایفا می‌کنند. این کابل‌ها به عنوان سیستم‌های کابل 400 کیلوولت XLPE برای کاربردهای HVDC شناخته می‌شوند.

بیشتر بخوانید: نکات مهم خرید کابل برق

انتخاب کابل فشار قوی مناسب: راهنمای خرید کابل فشار قوی HV

اگرچه آشنایی با کابل‌های فشار قوی تا حدی ضروری است، اما صرفاً دانستن مشخصات و نوع کابل برای انتخاب کابل مناسب کافی نیست. در این میان، اندازه‌ی کابل نقشی اساسی ایفا می‌کند.

انتخاب سایز صحیح سیم و کابل در کابل‌های فشار قوی، به دلیل دشواری تشخیص ابعاد آن‌ها فقط با چشم، از اهمیت بالایی برخوردار است.

با توجه به خطرات آشکار کابل‌های فشار قوی برای همه، مزایای یادگیری شناسایی این نوع کابل‌ها بسیار زیاد است. این دانش نه تنها باعث افزایش آگاهی شما می‌شود، بلکه می‌تواند در لحظات حساس جان شما را نجات دهد. به مطالعه ادامه دهید.

چگونه کابل‌های فشار قوی را تشخیص دهیم؟

برای جلوگیری از حوادث و ارتقای ایمنی، تشخیص کابل‌های فشار قوی مهارتی ضروری برای هر کسی است که با سیستم‌های الکتریکی کار می‌کند یا در محیط‌های مختلف با آن‌ها برخورد دارد. در اینجا چند روش ساده و قابل‌تشخیص برای شناسایی این کابل‌ها ارائه می‌دهیم:

• علامت‌گذاری: به نوشته‌های درج‌شده روی عایق یا روکش کابل که ولتاژ نامی را برحسب کیلوولت نشان می‌دهد، توجه کنید.
• علائم و برچسب‌های ایمنی: در مناطقی که کابل‌های فشار قوی وجود دارند، مانند پست‌های برق، سیستم‌های توزیع برق یا تأسیسات صنعتی، علائم ایمنی محدودیت دسترسی و علائم هشدار برای نشان‌دادن وجود کابل‌های فشار قوی نصب می‌شود. علائم هشدار معمولاً از نمادهای استاندارد فشار قوی مانند صاعقه درون مثلث یا خط زیگزاگ استفاده می‌کنند و ممکن است شامل درجه‌بندی ولتاژ باشند.
• کدگذاری رنگ: در بسیاری از مناطق، کابل‌های فشار قوی برای تمایز از کابل‌های کم‌ولتاژ، کدگذاری رنگ دارند. اگرچه رنگ سیم‌های فشار قوی می‌تواند در هر کشور و منطقه‌ای متفاوت باشد، اما عموماً به رنگ نارنجی روشن یا قرمز هستند.

قطر و اندازه: تشخیص ولتاژ از طریق شکل ظاهری

• قطر و اندازه: کابل‌های فشار قوی اغلب نسبت به کابل‌های با ولتاژ پایین، قطر بیشتری دارند. این کابل‌ها ممکن است برای تحمل سطوح بالاتر ولتاژ و استرس الکتریکی مربوطه، عایق ضخیم‌تر و هادی بزرگ‌تری داشته باشند.

علاوه بر قطر، با نگاه کردن و شمارش، راه‌هایی برای تشخیص دقیق ولتاژ AC یا DC نیز وجود دارد:

• دکل یا تیر برق: دکل‌ها معمولاً خطوط فشار قوی (35 کیلوولت و بالاتر) را حمل می‌کنند و دارای ترانسفورماتور و مقره بر روی خود هستند و درختی در نزدیکی آن‌ها وجود ندارد. تیرهای برق عمدتاً خطوط فشار متوسط و پایین (معمولاً برای خطوط 10 کیلوولت و پایین) را حمل می‌کنند و ممکن است درختان از میان آن‌ها عبور کنند.
• AC یا DC: دکل‌های خطوط DC فقط دارای هادی‌های مثبت و منفی هستند. خطوط AC سه فاز هستند و سه یا شش هادی دارند (شش هادی روی یک دکل برای خطوط تکرار شونده).

قابل ذکر است که معمولاً از روش تقسیم هادی در سیستم قدرت AC استفاده می‌شود، که به جای استفاده از یک هادی کامل اصلی، از چندین دسته سیم به هم متصل استفاده می‌شود. مزیت این روش مهار تخلیه‌ی تاج (corona discharge)، بهینه‌سازی پارامترهای خط و بهبود ظرفیت انتقال خط و پایداری عملکرد سیستم قدرت است.

بیشتر بخوانید: کابل مناسب کولر گازی چه کابلی است؟ راهنمای خرید سیم برق کولر گازی

تقسیم‌بندی هادی در خطوط انتقال AC

تقسیم‌بندی هادی در خطوط انتقال AC به شرح زیر است:

• تقسیم‌بندی تک هادی: سطح ولتاژ برای تقسیم‌بندی تک هادی عموماً 110 کیلوولت، 35 کیلوولت و پایین‌تر است. در برخی موارد خطوط 220 کیلوولت نیز از تقسیم‌بندی تک هادی استفاده می‌کنند.
• تقسیم‌بندی دوگانه‌ی هادی: سطح ولتاژ برای تقسیم‌بندی دوگانه‌ی هادی 220 یا 330 کیلوولت است.
• تقسیم‌بندی چهارگانه‌ی هادی: سطح ولتاژ برای تقسیم‌بندی چهارگانه‌ی هادی عموماً 500 کیلوولت است.

اکنون که دانش تئوری کابل‌های فشار قوی به طور سیستماتیک مورد بررسی قرار گرفت، طبیعتاً بخش عملیاتی کار در ادامه خواهد آمد.

اتصال کابل فشار قوی: راهنمای گام به گام برای ایمن‌سازی فرایند

اتصال کابل‌های فشار قوی فرآیندی بالقوه خطرناک است. ما یک راهنمای گام به گام برای به حداقل رساندن این خطرات در اختیار شما قرار می‌دهیم:

گام 1: آمادگی و ایمنی

به دلیل خطرات ذاتی کار با سیستم‌های فشار قوی، هر زمان که مطمئن نیستید، با یک فرد حرفه‌ای مشورت کنید.

گام 2: بازرسی

با دقت کابل‌های فشار قوی را از نظر وجود هر گونه آسیب، سایش یا فرسودگی بررسی کنید. کابل‌های آسیب دیده قبل از استفاده‌ی مجدد باید تعمیر یا تعویض شوند.

گام 3: آماده‌سازی کابل

برای دسترسی به هادی‌ها، غلاف، لایه‌ی فلزی، لایه‌ی بافر، عایق و نوار پیچ را جدا کنید.

گام 4: انتخاب کانکتور

کانکتورهای مناسب کابل فشار قوی را برای نوع خاص کابل و کاربرد آن انتخاب کنید. کانکتور باید با ولتاژ نامی و ظرفیت جریان کابل مطابقت داشته باشد.

گام 5: اتصال کانکتور

الف) با استفاده از ابزار پرس مناسب، سرهای هادی لخت را با سوکت‌های کابل پرس کنید تا اتصال محکمی برقرار شود.

ب) سطوح کانکتور و سوکت‌های کابل را با یک پارچه‌ی خشک تمیز کنید تا آلودگی، گریس یا اکسیدها پاک شود.

پ) سوکت‌های کابل را با کانکتور روی تجهیزات یا ترمینال بلوک تراز کنید.

ت) کانکتور را با پیچ و مهره‌های مشخص شده محکم کنید و با استفاده از آچار گشتاور، آن را تا مقدار گشتاور مورد نیاز سفت کنید.

گام 6: عایق‌کاری و درزبندی

از لوله‌های حرارتی جمع شونده یا نوار عایق برای پوشاندن محل اتصال و محافظت از سیم‌های در معرض رطوبت، آلودگی و تخلیه‌ی الکتریکی استفاده کنید.

گام 7: تایید اتصال

پس از اتصال، برای تأیید یکپارچگی و ایمنی، انجام تست‌های دقیق کابل فشار قوی الزامی است. این تست‌ها ممکن است شامل تست Hipot یا همان تست میزان جریان نشتی، تست مقاومت عایق، تست تداوم و سایر تست‌های الکتریکی باشد.

توجه مهم: به خاطر داشته باشید که این راهنما صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی دارد و هرگز نباید به عنوان جایگزینی برای آموزش و تجربه‌ی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. اتصال کابل‌های فشار قوی یک کار بسیار خطرناک است و باید فقط توسط افراد واجد شرایط و با مجوزهای لازم انجام شود.

بیشتر بخوانید: کابل سه فاز چیست؟ کاربرد کابل سه فاز و نکات فنی آن

سخن پایانی

در کل، کابل فشار قوی ستون فقرات زیرساخت برق ما در عصری است که تقاضا برای برق دائماً در حال افزایش است. یادگیری مشخصات، انواع، اندازه‌ها، روش‌های تشخیص و اتصال آن‌ها برای زندگی مدرن ما ضروری است.

مجموعه سیم و کابل پرتو الکتریک، نماینده رسمی فروش محصولات شرکت پرتو الکتریک و خراسان الکتریک است که در فروشگاه کالای برق الکترون، این محصولات را جهت خرید، عرضه می‌کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر، خرید کابل برق یا دریافت قیمت کابل برق می‌توانید از طریق شماره‌ تلفن‌ 33909718-021، با ما تماس بگیرید یا به صورت حضوری به فروشگاه ما مراجعه کنید.

منبع: centralwires