انواع کابل برق، بر حسب رنگ، ولتاژ، عایق و کاربرد

انواع کابل برق، آشنایی مقدماتی با کابل برق

کابل برق وظیفۀ انتقال انرژی الکتریکی از یک نقطه به نقطۀ دیگر را بر عهده دارد. کابل‌ها بسته به کاربردشان می‌توانند ساختارهای مختلفی داشته باشند و طراحی آن‌ها همیشه بر اساس مقررات ملی و بین المللی است. در ادامۀ این مطلب، آشنایی مقدماتی با کابل برق و ویژگی‌های آن صورت می‌گیرد.

انواع کابل برق براساس ولتاژ کابل

کابل برق بر حسب ولت اندازه‌گیری و بسته به آن در یک گروه خاص دسته‌بندی می‌شود.

• کابل‌های فشار ضعیف (تا 750 ولت): در کاربردهای متنوع و با روکش‌های ترموپلاستیک و ترموست استفاده می‌شود. کابل‌ها مطابق با استانداردهای هماهنگ طراحی و ساخته شده‌اند.
• کابل‌های فشار ضعیف (تا 1000 ولت): (همچنین به نام (0.6/1 کیلوولت) نیز شناخته می‌شوند) کابل‌های این بخش برای تاسیسات برق صنعتی در زمینه‌های مختلف (صنایع عمومی، تاسیسات عمومی، زیرساخت‌ها و غیره) استفاده می‌شوند. این کابل‌ها مطابق با استانداردهای بین المللی (UNE، IEC، BS، UL) طراحی شده‌اند.
• کابل‌های فشار متوسط: از 1 کیلوولت تا 36 کیلوولت. این کابل‌ها برای توزیع برق از پست‌های برق به ایستگاه‌های ترانسفورماتور استفاده می‌شوند.
• کابل‌های فشار قوی: از 36 کیلوولت. این کابل‌ها برای انتقال برق از نیروگاه‌ها به پست‌های برق استفاده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید سیم و کابل برق

انواع کابل برق بر اساس کاربرد

انواع کابل برق فشار پایین

• کابل های تابلو برق: کابل‌های انعطاف پذیر برای سیم کشی تابلوهای برق مناسب هستند. این کابل‌های برق به طور ویژه برای مصارف خانگی، نصب در اماکن عمومی و سیم کشی داخلی تابلوهای برق، جعبه‌های کلید مینیاتوری و لوازم برقی کوچک مناسب هستند.
• کابل‌های انرژی: کابل‌های انرژی برای تاسیسات صنعتی و اماکن عمومی طراحی شده‌اند. کابل های انرژی را به طور معمول در کاربردهای انتقال برق در تمام اتصالات فشار ضعیف، برای مصارف صنعتی و برای درایو فرکانس متغیر (VFD) پیدا می‌کنید.
• کابل‌های زره دار: کابل‌هایی با روکش آلومینیومی یا فولادی برای نصب در مکان‌هایی با خطر آسیب مکانیکی. همچنین کابل‌های زره دار را در مکان‌هایی که جوندگان زندگی می‌کنند و همچنین در تاسیسات اماکنی با خطر آتش سوزی و انفجار (ATEX) می‌توان پیدا کرد.
• کابل‌های لاستیکی: کاربرد کابل‌های لاستیکی بسیار متنوع است. می‌توان کابل‌های لاستیکی را هم در تاسیسات ثابت صنعتی و هم در خدمات سیار پیدا کرد. کابل‌های جوشکاری باید روکش لاستیکی داشته باشند که امکان انتقال جریان‌های بالا بین ژنراتور جوشکاری و الکترود را فراهم کنند.
• کابل‌های بدون هالوژن با امنیت بالا (LSZH): کابل‌های با دود کم و انتشار گازهای خورنده در صورت آتش سوزی برای سیم‌کشی تابلوهای برق و اماکن عمومی، تاسیسات از همه نوع در اماکن عمومی، انشعابات فردی، مدارهای اضطراری، شبکه‌های توزیع برق عمومی و همچنین برای خدمات سیار مناسب هستند.
• کابل‌های مقاوم در برابر آتش: این کابل‌ها به طور ویژه برای انتقال انرژی الکتریکی در شرایط حاد ناشی از آتش‌سوزی طولانی مدت طراحی شده‌اند و تامین برق تجهیزات اضطراری مانند سیگنال دهی، تهویۀ دود، آژیرهای صوتی، پمپ‌های آب و غیره را تضمین می‌کنند. استفاده از آن‌ها در مدارهای اضطراری در مکان‌های پر جمعیت توصیه می‌شود.
• کابل‌های کنترل: کابل‌های کنترل برای تاسیسات ثابت یا سیار باید بسیار انعطاف‌پذیر باشند، زیرا این کابل‌ها عمدتا برای لوازم خانگی کوچک، اتصال قطعات ماشین‌آلات مورد استفاده در تولید، سیستم‌های سیگنال‌دهی و کنترل، اتصال موتورها یا مبدل‌های فرکانس، انتقال سیگنال در جایی که ولتاژ ناشی از یک میدان الکترومغناطیسی خارجی ممکن است بر سیگنال ارسالی تأثیر بگذارد یا برای اتصالات منبع تغذیه برای جلوگیری از ایجاد میدان الکترومغناطیسی استفاده می‌شوند.
• کابل‌های ابزار دقیق: این کابل‌ها، انعطاف پذیر و دارای حفاظ برای انتقال سیگنال بین تجهیزات در تاسیسات صنعتی هستند. کابل‌های ابزار دقیق به ویژه برای انتقال دادۀ بهینه در محیط‌هایی با سطح بالایی از تداخل الکترومغناطیسی مناسب هستند.
• کابل‌های خورشیدی: این کابل‌ها به طور خاص برای اتصال پنل‌های فتوولتائیک و از پنل‌ها به اینورتر DC به AC مناسب هستند. به خاطر مقاومت ویژه در برابر تابش خورشید و دمای شدید، می‌توان آن‌ها را با ضمانت کامل در فضای باز نصب کرد.
• کابل‌های آلومینیومی: کابل‌های آلومینیومی برای انتقال برق برای نصب ثابت در فضای باز، سرپوشیده و یا زیرزمینی مناسب هستند.

کابل‌های خاص

انواع گسترده‌ای از کابل‌های برق برای تاسیسات ویژه در دسترس است:

• نصب چراغ‌های تزئینی موقت در نمایشگاه‌های تجاری
• اتصالات برای جرثقیل های سقفی، بالابرها و آسانسورها
• کاربرد در پمپ‌های شناور و آب آشامیدنی مانند آکواریوم، سیستم‌های تصفیه، آبخوری‌های آب آشامیدنی یا در استخرها برای سیستم‌های روشنایی، تصفیه و تمیز کردن.

انواع کابل‌ برق فشار متوسط

• RHZ1: کابل فشار متوسط نوع RHZ1 با عایق XLPE، بدون هالوژن و شعله ‌زن و یا آتش ‌گستر نیست. این کابل‌ها کاملاً برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های فشار متوسط تطبیق داده شده‌اند.
• HEPRZ1: کابل فشار متوسط با عایق HEPR، بدون هالوژن و شعله ‌زن و یا آتش ‌گستر نیست. ایده‌آل برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های فشار متوسط.
• MV-90: کابل فشار متوسط با عایق XLPE، مطابق با استاندارد آمریکا. برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های فشار متوسط.
• RHVhMVh: کابل فشار متوسط مس و آلومینیوم برای کاربردهای خاص. به خصوص برای تاسیساتی توصیه می‌شود که در معرض روغن و عوامل شیمیایی از نوع هیدروکربن یا مشتقات آن‌ها باشد.

بیشتر بخوانید: راهنمای تخصصی سیم و کابل برق، اصول اولیه، مفاهیم و بررسی انواع سیم و کابل برق

اجزای تشکیل دهنده انواع کابل برق

یک کابل برق از اجزای زیر تشکیل شده است:

• رسانا (Conductor): مسیری برای جریان الکتریسیته است.
• عایق (Insulation): جریان الکتریکی را در هادی پوشانده و محدود می‌کند.
• عناصر کمکی (Auxiliary elements): از کابل محافظت کرده و طول عمر آن را تضمین می‌کنند.
• روکش بیرونی (Outer sheath): تمام مواد ذکر شده را می‌پوشاند و از آن‌ها در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کند.

انواع کابل برق براساس هادی‌های برق

• سیم لخت (Bare wire conductor): سیم تک رشته ای در حالت جامد، انعطاف پذیر نیست و بدون روکش است.
• رساناهای آلومینیومی (Aluminum electrical conductors): در برخی موارد از هادی‌های آلومینیومی نیز استفاده می‌شود، با وجود اینکه هدایت این فلز نسبت به مس 60 درصد کمتر است.
• رساناهای مسی (Copper electrical conductors): رایج‌ترین مادۀ مورد استفاده برای رساناها.
• سیم مفتول مسی منعطف (Flexible copper wire conductor): مجموعه‌ای از سیم‌های نازک است که توسط یک مادۀ عایق پوشانده شده است. این سیم‌ها انعطاف پذیر و شکل پذیر هستند.
• کابل تک رشته (Single-core cable): کابلی با یک هادی.
• کابل چند رشته (Multi-core cable): کابلی که چندین هادی دارد.

انواع کابل برق براساس انواع عایق

عایق با قرار دادن یک روکش غیر رسانا روی هادی برای جلوگیری از نشتی جریان عمل می‌کند. عایق‌ها به دو گروه عمده طبقه‌بندی می‌شوند: ترموپلاستیک و ترموست.

1. عایق ترموپلاستیک

رایج‌ترین نوع عایق ترموپلاستیک در ساخت کابل‌های برق عبارتند از:

• PVC: پلی وینیل کلراید
• Z1: پلی االفین
• PE: پلی اتیلن خطی
• PU: پلی اورتان

2. عایق ترموست

رایج‌ترین نوع این عایق‌ها عبارتند از:

• EPR: اتیلن پروپیلن
• XLPE: پلی اتیلن crosslinked
• EVA: اتیل وینیل استات
• SI: سیلیکون
• PCP: نئوپرن
• SBR: لاستیک طبیعی

بیشتر بخوانید: 6 کاربرد از کاربردهای سیم آلومینیومی

انواع کابل برق براساس حفاظ فلزی

در برخی موارد، کابل‌ها ممکن است دارای محافظ های فلزی باشند.

• گرید (Screens): این‌ها حفاظ‌های فلزی الکتریکی هستند که برای ایزوله کردن سیگنال‌هایی که از داخل کابل عبور می‌کنند در برابر تداخل‌های خارجی احتمالی اعمال می‌شوند.
• زره (Armours): این‌ها حفاظ‌های مکانیکی هستند که کابل را از آسیب‌های خارجی احتمالی مانند حیوانات، ضربه و غیره محافظت می‌کنند.

نام‌گذاری انواع کابل برق طبق استاندارد

هر کابل دارای یک نامگذاری استاندارد است. این نام‌گذاری از مجموعه ای از حروف و اعداد تشکیل شده است که هر کدام معنای خاصی دارند. نام‌گذاری کابل‌های برق به مجموعه‌ای از ویژگی‌های محصول (مواد، ولتاژ اسمی و غیره) اشاره دارد که انتخاب مناسب‌ترین کابل برای نیازهای شما را تسهیل و از اشتباهات احتمالی در تامین یک کابل به جای کابل دیگر جلوگیری می‌کند.

در صورتی که کابلی به طور واضح این اطلاعات را نشان ندهد، ممکن است کابل معیوبی باشد که با مقررات ایمنی مطابقت ندارد و عمر و عملکرد صحیح کابل را تضمین نمی‌کند.

تعیین انواع کابل برق براساس نوع عایق

اتصالات صفحه نمایش، نورپردازی داخلی و سیم‌پیچی آرمیچر

انواع مختلف زره کابل

انواع مختلف غلاف بیرونی کابل

انواع مختلف هادی انواع کابل برق

براساس تعداد هادی‌ها

قوانین طراحی کابل

قانون طراحی هر کابل نیز، بر روی آن درج شده است:

• UNE 21123
• IEC 60502
• UNE 21150

اطلاعات بیشتر

معیارهای سایز بندی هادی‌های مسی در انواع کابل برق

دو معیار سایز بندی برای هادی‌های مسی وجود دارد:

• AWG (American Wire Gauge) یا سنجه سیم آمریکایی: در این روش، هادی‌ها با مشخص کردن تعداد رشتۀ سیم و قطر هر سیم تعریف می‌شوند.
• سیستم اندازه‌گیری اروپا (میلی متر مربع): در این روش، هادی‌ها با مشخص کردن حداکثر مقاومت هادی (Ω بر کیلومتر) تعریف می‌شوند. هادی‌های مفتول یا انعطاف پذیر با مشخص کردن حداقل تعداد رشتۀ سیم یا حداکثر قطر سیم‌هایی که آن را تشکیل می‌دهند، تعریف می شوند. علاوه بر این، سطح مقطع هندسی واقعی کمی کوچکتر از مقادیر اسمی ذکر شده است.

انداژۀ انواع کابل برق

انواع کابل برق براساس رنگ‌ها و معنی آنها

رنگ کابل‌های برق بر اساس استاندارد کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک IEC 60446 تعیین می‌شود. برای تشخیص هادی‌ها، رنگ‌های زیر مجاز هستند: سیاه، قهوه ای، قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، بنفش، خاکستری، سفید، صورتی و فیروزه‌ای.

• سیم نول (Neutral conductor): آبی. توصیه می‌شود برای جلوگیری از سردرگمی از تعداد زیادی سیم آبی استفاده نکنید.
• سیم فاز (Phase conductor): مشکی، خاکستری یا قهوه ای.
• سیم ارت (Protective or earthing conductor): دو رنگ، زرد و سبز. استفاده از کابل تک رنگ زرد یا سبز فقط در مکان‌هایی مجاز است که به دلایل ایمنی، امکان اشتباه با سیستم ارت وجود نداشته باشد.

مجموعه سیم و کابل پرتو الکتریک، نماینده رسمی شرکت پرتو الکتریک است. برای دریافت اطلاعات بیشتر، خرید کابل برق یا دریافت قیمت کابل برق می‌توانید از طریق شماره‌ تلفن‌های درج شده در وبسایت، با ما تماس بگیرید یا به صورت حضوری به فروشگاه ما مراجعه کنید.

منبع: topcable